توجه به صله رحم از جمله دستورات دینی است که پیشوایان دینی ما نسبت به آن توجه بسیاری داشته‌اند و شاید بتوان گفت در جامعه امروز ما به دنبال بهانه‌های مختلف می‌گردیم تا از انجام آن سرباز بزنیم و در این میان رفتارهایی چون چشم و هم‌چشمی، رعایت نکردن حال یکدیگر، سنت‌های غلطی مانند اسراف و ... و نیز تعارف‌های افراطی و تفریطی مزید بر علت هستند.

خدای سبحان می‌فرماید:

 "و یاد کن هنگامی را که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر و خویشاوندان و ... نیکی کنید(سوره بقره آیه 83)."

 پیامبر اکرم(ص) فرمود: آیا شما را به برترین انسان‌های دنیا و آخرت از نظر اخلاق راهنمایی نکنم؟

گفتند: آری.

فرمود: کسی است که با قطع‌کننده پیوند با وی، بپیوندد.

 صله رحم نزد خدای سبحان چنان مهم است که آن را از جهت پاداش، سریع‌ترین عبادت قرار داده و افزون بر پاداش اخروی، پاداش دنیوی و زودهنگام برای آن مقرر داشته است؛ به گونه‌ای که خاندان گناهکار هم با رعایت صله رحم میان خود، دارایی‌شان فزونی می‌یابد و با نیکی به یکدیگر بر عمرشان افزوده می‌شود.

 در روایتی دیگر درباره اهمیت آن از امام رضا(ع) نقل شده که خدا سه چیز را قرین سه چیز ساخت: به نماز و زکات فرمان داد، پس هرکس زکات نپردازد نمازش پذیرفته نیست و به شکر خدا و والدین امر کرد، پس هرکس شکر والدین را به جا نیاورد شکر خدا نکرده است و به تقوای الهی و صله رحم فرمان داد، پس هر کس صله رحم نکند تقوای الهی را رعایت نکرده است.

 رسول خدا(ص) فرمود:

"همه امتم را از حاضر و غایب و به آنان که تا روز قیامت در صلب مردان و رحم زنان هستند سفارش می‌کنم به صله رحم، اگرچه یک سال راه (میان آنان فاصله) باشد و این از دین اسلام است."

 آثار صله رحم

پیامبر اکرم (ص) فرمود:

"هر کس برای من یک عمل را ضمانت کند من برایش چهار چیز را ضمانت می‌کنم: هر کس صله رحم کند خدا او را دوست بدارد و روزی وی را گسترش دهد و عمرش را فزونی بخشد و او را به بهشتی درآورد که وعده داده است."

 مصادیق و شیوه‌های صله رحم

صله رحم تنها به رفتن به خانه بستگان نیست، بلکه مصادیق فراوانی دارد و مصداق کاملش این است که پیش از دیگران نیاز آنان را برطرف و آنان را خوشحال سازد، پس صله رحم و پیوند با هر خویشاوندی متناسب با شان اوست، چنان‌که گاه تنها به سلام کردن به او یا پاسخ نیکو دادن به سلام اوست، زیرا وی به کمک مالی نیازی ندارد.

 برخی شیوه‌ها و مصادیق صله رحم عبارت‌اند از ترک آزار خویشاوندان، سلام و تکریم، اطعام گرچه به جرعه آبی باشد، عیادت از بیمار، شرکت در مراسم عزا، زیارت و دیدار، هدیه دادن و تامین نیازهای آنان پیش از دیگران.

 منبع:مفاتیح‌الحیات، مولف: آیت‌الله جوادی آملی، ناشر: مرکز نشر اسراء، چاپ بیست و چهارم.

 خواب دانشمند بهتر است یا نماز خواندن نادان؟

عنه صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم :

نَومٌ مَعَ عِلمٍ خَيرٌ مِن‏صَلاةٍ عَلى جَهلٍ .

پيامبر خدا صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم :

خوابِ توأم با علم و دانش ،

بهتر از نماز همراه با نادانى است .

منيه المريد : 104 منتخب ميزان الحكمة : 396

 امان زمین

امام مهدى سلام الله علیه :

إنّي أمانٌ لأِهلِ الأرضِ كَما أنَّ النُّجُومَ أمانٌ لأِهلِ السَّماءِ؛

من مايه امان اهل زمينم؛

چنان كه ستارگان مايه امان اهل آسمان‏اند

آينه يادها : ص 205

 پيامبر اكرم صلی الله علیه وآله :

لوكانَ الدِّينُ مُعَلَّقا بالثُّرَيّا لَتَناوَلَهُ اُناسٌ مِن أبناءِ فارِسَ؛

اگر دين به ثريّا آويخته باشد، مردمانى از فارس،

آن را به دست خواهند آورد

حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله: ح 3785

 نور فروزان و ماه درخشان امام مهدى سلام الله عليه :  

  كان [الإمامُ العَسكَري عليه السلام] نُورا ساطِعا و قَمَرا زاهِرا اختارَ اللّهُ لَهُ ما عِندَهُ فَمَضى عَلى مِنهاجِ آبائِهِ حَذوَ النَّعلِ بِالنَّعلِ   

 او نورى فروزان و ماهى درخشان بود كه خداوند آنچه را نزد خود بود براى او برگزيد . او راه و روش پدران بزرگوار خود را گام به گام دنبال كرد تا رحلت فرمود    آينه يادها: ص 154، ح 581 

 عدالت ميان فرزندان پيامبر اكرم صلی الله علیه وآله : 

   إنَّ اللّه َ تَعالى يُحِبُّ أن تَعدِلوا بَينَ أولادِكُم حَتّى فِي القُبَلِ؛ 

   خداوند متعال ، دوست دارد كه ميان فرزندانتان

عدالت ورزيد ، حتّى در بوسيدن 

   حکمت‌نامه کودک: ح 371 

سُئِل أَميرُالمُؤمِنينَ‏ علیه السلام عَنِ «العِلْمِ»، فَقالَ: أَربَعُ كَلِماتٍ: أَنْ تَعْبُدَ اللهَ بِقَدْرِ حاجَتِكَ إلَيْهِ، وَ أَنْ تَعْصِيَهُ بِقَدْرِ صَبْرِكَ عَلَى النَّارِ، وَ أَنْ تَعْمَلَ لِدُنْياكَ بِقَدْرِ عُمُرِكَ فيها، وَ أَنْ تَعْمَلَ لآِخِرَتِكَ بِقَدْرِ بَقائِكَ فيها.

از اميرالمؤمنين علیه السلام از «علم» سؤال شد، فرمودند: چهار كلمه است:

خداوند را به اندازه­ای که به او نیازمندی، عبادت کنی.

او را به اندازه­ای که طاقت تحمل آتش را داری، معصیت کنی.

برای دنیایت به اندازه­ای که در آن عمر داری، کار کنی

و برای آخرتت به اندازه­ای که در آن باقی می­مانی، عمل کنی.

  امام صادق(ع) فرمود:

آه‌های سوزان و اندوهناک برای مظلومیت ما «تسبیح»، اندوه برای امر ما «عبادت» و پوشاندن اسرار ما از بیگانگان «جهاد در راه خدا» است، همچنین فرمود: واجب است که این حدیث با آب طلا نوشته شود.

 بسم الله الرحمن الرحیم

لا تقنطوا من رحمة الله...
------
شخصی از امام علی(ع) پرسید: 
بزرگترین گناه کبیره کدام است؟ 
آن حضرت در پاسخ فرمودند: مایوس و ناامید شدن از رحمت الهی  

میزان الحکمه جلد 3صفحه 462

!

 قال الرضا علیه السلام:

 صدیق کل امرء عقله و عدوه جهله
دوست هر کس عقل اوست

و دشمن او جهل و نادانی اوست 

قال الرضا علیه السلام:

 من لم یشکر المنعم من المخلوقین لم یشکر الله عزوجل 
هر کس که پاس نعمت خویش از مخلوق را ندارد، خداوند عزوجل را شکر نکرده است 

خداحافظ اي ماه غفران و رحمت
خداحافظ اي ماه عشق و عبادت
خداحافظ اي ماه نزديکي بر آرزوها
خداحافظ اي ماه مهماني حق تعالي
خداحافظ اي دوريت سخت و جانکاه
خداحافظ اي بهترين ماه الله

فرازی از دعای امام سجاد در وداع با ماه رمضان

  امیر المؤمنین علی (ع):
برای دنیای خود آنگونه کار کن که گویا همیشه

زنده خواهی بود و برای آخرت خود آنچنان که گویی فردا خواهی مرد.
مستدرک الوسائل ج 25 ص 146

   قال الامام علي - عليه السّلام - :

تَعَطَّروُا بالاستغفارِ، لا تَفضَحُكُم روائِح الذُّنوبِ.
«بحارالانوار، ج 6، ص 22»
امام علي - عليه السّلام - فرمود:

به وسيلة استغفار و توبه خويشتن را معطر و خوشبو سازيد،

تا بوهاي زننده و نامطبوع گناهان رسوايتان نسازد.

  . قال الامام الباقر - عليه السّلام - :

انّ اللهَ اشدُّ فَرِحاً بِتَوبَةِ عبدِهِ مِن رجلٍ

اضلَّ راحلَتَهُ و زادَهُ في ليلَةٍ ظلماءَ فَوَجدهما.
«اصول كافي، ج4، ص 180»
امام باقر - عليه السّلام - فرمود:

همانا خداوند به بازگشت و توبة‌ بندة خود، شادمان تر از شخصي است كه در شب تاريك مركب و زاد و توشة راه خود را گم كرده بود و سپس پيدا مي كند.

 مرحوم آیت‌الله مجتهدی تهرانی یکی از برکات ماه رمضان را خواندن دعا و تلاوت قرآن دانست و گفت: یک غیبت مساوی است با هدیه 40 روز حسنات به فرد غیبت شونده!

وی ادامه می‌دهد: ما در مفاتیح در دعایی می‌خوانیم که خدایا برای تاریکی قبرم گریه می‌کنم. خدایا برای تنگی لحدم گریه می‌کنم. آخر زندگی انسان قرار گرفتن در قبور است و حدیث داریم که شبانه‌روز، قبر ما 5 کلمه را صدا می‌کند. قبر صبح به صبح می‌گوید: من خانه تنهایی تو هستم، برای خودت انیسی پیدا کن با انجام کار خیر!
 وی ادامه می‌دهد: قبر همچنین به ما می‌گوید که منم خانه تاریکی تو، یک چراغی برای خودت بفرست! می‌گوید: من خانه پر از کرم و عقرب توام، زهری بفرست تا کرم‌ها را بکشد!
 قبری که پر از عقرب بود
 این مدرس بزرگ اخلاق در ادامه اظهار می‌کند: در گذشته شخصی بود به نام حاج سعید حق‌گو، می‌گفت: در قم جنازه‌ای را بردیم تا دفن کنیم، قبر پر از عقرب بود و هرچه از آنها را می‌کشتیم باز هم در قبر می‌جوشیدند و در آخر خسته شدیم و جنازه را روی عقرب‌ها گذاشتیم و روی آن خاک ریختیم.

آیت‌الله جاودان از علمای اخلاق تهران با اشاره به برخی دیدگاه‌ها پیرامون حد اصرار بر حاجت، گفت: اظهار احتیاج به درگاه الهی و اصرار بر آن ستوده شده، ‌به طوری که نوید برآورده شدن حاجت‌ها داده شده است.

به گزارش مشرق به نقل از فارس، آیت‌الله محمدعلی جاودان در ادامه مباحث اخلاقی خود در ماه مبارک رمضان درباره «اصرار و پافشاری در درگاه الهی» نکاتی را بیان کرد که در پی می‌آید:
 *اصرار بر حاجت داشته باشیم یا نه؟
 عده‌ای اعتقاد دارند، همین که انسان از خدا خواسته خود را بخواهد کافی است، باید بقیه را به خدا سپرد و بگذاریم هر آنچه مقدر ما است، همان شود؛ این‌قدر به درب خانه خدا اظهار حاجت و اصرار نکنیم، چون خداوند کریم است و مهربان و هر چه صلاح ما باشد را به ما می‌دهد. چرا این‌قدر برای رسیدن به خواسته‌ها نذر می‌کنید و روی آن پافشاری می‌کنید؛ این کاری اشتباه است، ولی این برداشتی است که با معارف ما مخالف است. سیره حضرات معصومین صلوات الله علیهم اجمعین و بلکه بالاتر در کلمات این بزرگواران برخلاف این دیدگاه آمده است. دستوراتی که از ائمه اطهار رسیده است برخلاف آن چیزی است که آن عده گفته‌اند.
 *اصرار و پافشاری فقط به سوی او!
 از جمله این فرمایش حضرت باقر علیه‌السلام که فرمودند: «وَ اللَّهِ لَا یُلِحُّ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی حَاجَتِهِ إِلَّا قَضَاهَا لَهُ»، به خدا سوگند بنده مؤمن در حاجت خود به خدای تعالی اصرار نمی‌ورزد، مگر اینکه خدای متعال حاجت او را بر آورده می‌کند»، این روایت نشان می‌دهد که نه تنها اظهار احتیاج به درگاه الهی کاری پسندیده است، بلکه اصرار بر آن نیز ستوده شده و در پی آن برآورده شدن حاجات نوید داده شده است. حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند: «اِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ کَرِهَ إِلْحَاحَ النَّاسِ بَعْضِهِمْ عَلَى بَعْضٍ فِی الْمَسْأَلَةِ وَأَحَبَّ ذَلِکَ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ أَنْ یُسْأَلَ وَ یُطْلَبَ مَا عِنْدَهُ»؛ خدای تبارک و تعالی اینکه مردمان به یکدیگر اصرار و الحاح کنند، را دوست نمی‌‌دارد، اما این اصرار و الحاح را نسبت به خودش دوست می‌دارد.
 
همچنین حضرت صادق علیه‌السلام از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل کردند که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً طَلَبَ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ حَاجَةً فَأَلَحَّ فِی الدُّعَاءِ اسْتُجِیبَ لَهُ أَوْ لَمْ یُسْتَجَبْ لَه»؛‏ خدا رحمت کند بنده‌ای را که حاجت خود را از خدا طلب می‌کند و بر آن اصرار می‌ورزد، مستجاب بشود یا نشود.

ش باشگاه خبرنگاران شبهاي قدر از شبهاي پر فضيلتي است كه در كلام ائمه (ع) به اهميت آن بسيار تاكيد شده كه امام صادق (ع) نيز در اين باره احاديث بسياري نقل كرده اند كه برخي از آنها در ذيل آمده است.
شب سرنوشت‏ ساز
قال الصادق (عليه السلام):
راس السنة ليلة القدر يكتب فيها ما يكون من السنة الى السنة.

امام صادق (عليه السلام) فرمود:
آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آينده نوشته مي شود.وسائل الشيعه، ج 7 ص 258 ح 8
 برترى شب قدر
كيف تكون ليلة القدر خيرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فيها خير من العمل فى الف شهر ليس فيها ليلة القدر.

از امام صادق (عليه السلام) سوال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟

حضرت فرمود: كار نيك در آن شب از كار در هزار ماه كه در آنها شب قدر نباشد بهتر است.
وسائل الشيعه، ج 7 ص 256، ح 2
 تقدير اعمال
قال الصادق (عليه السلام):
التقدير فى ليلة تسعة عشر و الابرام فى ليلة احدى و عشرين و الامضاء فى ليلة ثلاث و عشرين.
امام صادق (عليه السلام) فرمود:برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام مي ‏گيرد و تصويب آن

در شب بيست و يكم و تنفيذ آن در شب بيست‏ و سوم.وسائل الشيعه، ج 7 ص 259
به نقل از : چهل حديث روزه  / گردآورنده محمد حسين فلاح زاده/م